Tiểu Sử Đức Thánh Cha Lêô XIV: Hành Trình Đức Tin Từ Chicago Đến Tòa Thánh Vatican

Ngày 8 tháng 5 năm 2025, làn khói trắng thanh thoát bay lên từ ống khói Nhà Nguyện Sistine, loan báo sự chọn lựa vị Giáo Hoàng thứ 267 của Giáo hội Công giáo hoàn vũ: Đức Thánh Cha Lêô XIV, tên khai sinh là Robert Francis Prevost. Là người Mỹ đầu tiên được Chúa Thánh Thần hướng dẫn để đảm nhận sứ vụ Phêrô, ngài đã khắc ghi một dấu ấn lịch sử trong lòng Giáo hội. Với trái tim mục tử khiêm nhường và trí tuệ sắc bén, Đức Thánh Cha Lêô XIV mang đến hy vọng mới cho 1,4 tỷ tín hữu trên toàn thế giới. Bài viết này trình bày chi tiết tiểu sử và hành trình đức tin của ngài, dựa trên các nguồn chính thống từ Vatican News, Catholic News Agency, và các báo Công giáo quốc tế, đảm bảo tính xác thực và chuẩn SEO để dễ dàng tiếp cận trên các công cụ tìm kiếm.

Cội Rễ Đức Tin: Thời Thơ Ấu Tại Chicago

Đức Thánh Cha Lêô XIV, tên khai sinh Robert Francis Prevost, chào đời ngày 14 tháng 9 năm 1955 tại Bệnh viện Mercy, thành phố Chicago, bang Illinois, Hoa Kỳ, trong một gia đình Công giáo sùng đạo. Thân phụ ngài, ông Louis Marius Prevost (1920–1997), là một cựu chiến binh Hải quân Hoa Kỳ, từng tham gia các chiến dịch Normandy và Operation Dragoon trong Thế chiến II. Sau chiến tranh, ông đảm nhận vai trò giám đốc học khu Brookwood 167 tại Glenwood, Illinois, nổi tiếng với sự tận tâm trong giáo dục. Thân mẫu ngài, bà Mildred Agnes Martínez (1912–1990), xuất thân từ một gia đình Creole Louisiana, di cư từ New Orleans, và là một nhà khoa học thư viện tốt nghiệp Đại học DePaul năm 1947. Ngài có hai người anh em: ông Louis Martín và ông John Joseph. Dòng máu Pháp-Ý từ thân phụ và Tây Ban Nha từ thân mẫu đã tạo nên một nền tảng văn hóa phong phú, thấm đẫm tinh thần Kitô giáo.

Lớn lên tại giáo xứ Đức Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội ở Dolton, ngoại ô Chicago, cậu bé Robert, thường được gọi thân mật là “Bob” hoặc “Rob,” sớm bộc lộ lòng yêu mến Thiên Chúa. Ngài tích cực tham gia ca đoàn giáo xứ, phục vụ bàn thờ với tư cách lễ sinh, và thường tổ chức các trò chơi “dâng Thánh lễ” cùng anh em tại nhà. Trong một cuộc phỏng vấn với Catholic News Service, ông John Prevost, anh trai ngài, chia sẻ: “Từ khi còn nhỏ, Robert đã nói rằng cậu ấy muốn trở thành linh mục. Cậu ấy luôn tìm thấy niềm vui trong cầu nguyện và phụng sự.” Môi trường gia đình, nơi Thánh Kinh và kinh Mân Côi là tâm điểm, đã nuôi dưỡng ơn gọi thiêng liêng của ngài, định hình một trái tim mục tử luôn hướng về đoàn chiên.

Hành Trình Ơn Gọi: Gia Nhập Dòng Thánh Augustinô

Năm 1969, ở tuổi 14, Robert Prevost bước vào Trung học Chủng viện Thánh Augustinô tại Holland, Michigan, một cơ sở đào tạo của Dòng Thánh Augustinô. Tại đây, ngài tỏa sáng với thành tích học tập xuất sắc, liên tục được vinh danh trong danh sách học sinh ưu tú. Ngài đảm nhận vai trò tổng biên tập kỷ yếu trường, thư ký hội đồng học sinh, và là thành viên Hiệp hội Danh dự Quốc gia. Năm 1973, ngài tốt nghiệp với Bằng Khen, khẳng định năng lực học thuật và tinh thần lãnh đạo.

Năm 1977, ngài nhận bằng Cử nhân Khoa học chuyên ngành Toán học tại Đại học Villanova, Pennsylvania, một trường Công giáo thuộc Dòng Thánh Augustinô. Cùng năm, ngài đáp lại tiếng gọi của Chúa, gia nhập Dòng Thánh Augustinô với tư cách tập sinh tại Nhà thờ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội ở St. Louis, Missouri. Ngài tuyên khấn đơn ngày 2 tháng 9 năm 1978 và khấn trọng thể ngày 29 tháng 8 năm 1981, cam kết trọn đời sống khó nghèo, khiết tịnh, và vâng phục theo tinh thần Thánh Augustinô.

Trong giai đoạn đào tạo thần học, ngài giảng dạy vật lý và toán học tại Trung học Thánh Rita ở Chicago, đồng thời hoàn thành bằng Thạc sĩ Thần học tại Catholic Theological Union (CTU) năm 1982. Sau đó, ngài được gửi đến Rôma để học Giáo luật tại Đại học Giáo hoàng Thánh Tôma Aquino (Angelicum), nơi ngài nhận bằng Cử nhân Giáo luật (JCL) năm 1984 và Tiến sĩ Giáo luật (JCD) năm 1987. Luận án tiến sĩ của ngài, “Vai trò của Bề trên địa phương trong Dòng Thánh Augustinô,” phản ánh sự am hiểu sâu sắc về cơ cấu quản trị Giáo hội, một nền tảng quan trọng cho các vai trò lãnh đạo sau này.

Thụ Phong Linh Mục và Sứ Vụ Truyền Giáo Tại Peru

Ngày 19 tháng 6 năm 1982, Robert Prevost được thụ phong linh mục tại Nhà thờ Thánh Monica ở Rôma bởi Đức Tổng Giám mục Jean Jadot, một nhà ngoại giao Vatican nổi tiếng. Sau khi hoàn thành học vị tiến sĩ, ngài được Dòng Thánh Augustinô gửi đến Peru vào năm 1985, bắt đầu sứ vụ truyền giáo kéo dài hơn hai thập kỷ tại Nam Mỹ. Tại Chulucanas, ngài đảm nhận vai trò Chưởng ấn của Giáo phủ Giám hạt Tòng thổ từ năm 1985 đến 1986, đồng thời hỗ trợ mục vụ tại các cộng đồng bản địa.

Năm 1988, ngài trở lại Peru, phục vụ tại Trujillo, nơi ngài đảm nhận nhiều trách nhiệm: Giám đốc đào tạo ứng sinh Dòng Thánh Augustinô, giảng viên Giáo luật tại tiểu chủng viện giáo phận, quản trị viên học thuật, thẩm phán tòa án giáo hội, và mục vụ tại các giáo xứ ngoại ô nghèo khó. Theo báo cáo của Catholic News Agency, ngài đã học cưỡi ngựa để đến các cộng đồng hẻo lánh ở Lambayeque, nơi không có đường xá, thể hiện tinh thần dấn thân của một mục tử “mang mùi chiên.”

Trong những năm 1990, ngài nổi bật với các hoạt động bảo vệ nhân quyền trong bối cảnh Peru bị tàn phá bởi khủng bố từ tổ chức “Con Đường Sáng” và chế độ độc tài của Tổng thống Alberto Fujimori. Ngài công khai lên án các vụ đàn áp của Tập đoàn Colina, một đơn vị quân đội bí mật chịu trách nhiệm cho các vụ giết người và mất tích. Năm 2017, khi Fujimori được ân xá, ngài kêu gọi ông công khai xin lỗi vì những bất công, một lập trường được ghi nhận bởi báo La Repubblica. Sự can đảm này đã khiến ngài trở thành tiếng nói mạnh mẽ cho công lý và hòa bình tại Peru.

Vai Trò Lãnh Đạo Trong Dòng Thánh Augustinô

Năm 1999, Cha Prevost được bầu làm Bề trên Tỉnh dòng “Đức Mẹ Chỉ Bảo Đàng Lành” tại Chicago, thể hiện khả năng lãnh đạo xuất sắc. Đến năm 2001, ngài được bầu làm Bề trên Tổng quyền Dòng Thánh Augustinô toàn cầu, một vị trí mà ngài đảm nhiệm qua hai nhiệm kỳ liên tiếp đến năm 2013. Trong vai trò này, ngài tham dự các Thượng Hội đồng Giám mục tại Vatican, đại diện cho Liên hiệp các Bề trên Tổng quyền, và đóng góp vào các tài liệu mục vụ quan trọng, bao gồm “Evangelii Gaudium” của Đức Phanxicô.

Sau khi kết thúc nhiệm kỳ, ngài trở về Chicago năm 2013, đảm nhận vai trò Giám đốc đào tạo và Phó Tỉnh dòng. Năm 2014, Đức Giáo Hoàng Phanxicô bổ nhiệm ngài làm Giám quản Tông tòa Giáo phận Chiclayo, Peru, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong hành trình mục vụ.

Hành Trình Giám Mục và Hồng Y

Ngày 12 tháng 12 năm 2014, trong lễ Đức Mẹ Guadalupe, Cha Prevost được tấn phong giám mục với hiệu tòa Sufar. Ngài chọn châm ngôn giám mục “In Illo uno unum” (Trong Đấng duy nhất, tất cả nên một), trích từ Thánh Augustinô, thể hiện khát vọng hiệp nhất Giáo hội. Ngày 26 tháng 9 năm 2015, ngài chính thức trở thành Giám mục Chính tòa Chiclayo, nơi ngài tập trung vào việc hỗ trợ người nghèo, giáo dục thanh thiếu niên, và cải thiện cơ sở hạ tầng giáo phận.

Trong vai trò này, ngài đảm nhận nhiều trọng trách tại Hội đồng Giám mục Peru: Phó Chủ tịch thứ hai (2018), Chủ tịch Ủy ban Văn hóa và Giáo dục, thành viên Hội đồng Kinh tế, và Giám quản Tông tòa Giáo phận Callao (2020–2021). Theo Vatican News, ngài đã khởi xướng các chương trình mục vụ cho người di cư và nạn nhân bạo lực gia đình, đồng thời thúc đẩy đối thoại liên tôn tại Peru.

Ngày 30 tháng 1 năm 2023, Đức Giáo Hoàng Phanxicô bổ nhiệm ngài làm Tổng trưởng Bộ Giám mục và Chủ tịch Ủy ban Giáo hoàng về Châu Mỹ Latinh, đồng thời thăng ngài lên hàng Tổng Giám mục. Ngày 30 tháng 9 năm 2023, ngài được phong Hồng y với nhà thờ hiệu tòa Santa Monica, chính thức nhận ngày 28 tháng 1 năm 2024. Ngày 6 tháng 2 năm 2025, ngài được thăng Hồng y Đẳng Giám mục với hiệu tòa Albano, một dấu hiệu cho thấy sự tín nhiệm đặc biệt từ Đức Phanxicô.

Sự Chọn Lựa Lịch Sử: Đức Thánh Cha Lêô XIV

Sau sự qua đời của Đức Giáo Hoàng Phanxicô ngày 21 tháng 4 năm 2025, Mật nghị Hồng y được triệu tập tại Vatican. Ngày 8 tháng 5 năm 2025, sau bốn vòng bỏ phiếu, Hồng y Robert Prevost được Chúa Thánh Thần hướng dẫn để trở thành Giáo Hoàng thứ 267, chọn tông hiệu Lêô XIV, gợi nhớ đến Đức Lêô XIII, vị Giáo Hoàng đã đặt nền móng cho học thuyết xã hội Công giáo. Theo Reuters, sự kiện này đánh dấu lần đầu tiên một người Mỹ và một tu sĩ Dòng Thánh Augustinô lên ngôi Giáo Hoàng, mở ra một chương mới cho Giáo hội.

Trong bài phát biểu đầu tiên từ ban công Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô, Đức Thánh Cha Lêô XIV nói bằng tiếng Ý: “Bình an cho anh chị em, như Chúa Kitô Phục Sinh đã chào các môn đệ.” Ngài bày tỏ lòng tri ân sâu sắc với Đức Phanxicô, gọi ngài là “người cha và người thầy của lòng thương xót,” và kêu gọi Giáo hội trở thành “ánh sáng giữa bóng tối, nhịp cầu giữa các dân tộc.” Ngài cũng gửi lời chào đặc biệt đến giáo phận Chiclayo, Peru, nơi ngài đã phục vụ, và mời gọi các tín hữu cầu nguyện cho hòa bình thế giới.

Tầm Nhìn Mục Tử: Hiệp Thông và Công Lý

Đức Thánh Cha Lêô XIV được mô tả là một mục tử khiêm nhường, gần gũi, và mang tầm nhìn toàn cầu. Với hơn 20 năm truyền giáo tại Peru, ngài thấm nhuần tinh thần Mỹ Latin, luôn bênh vực người nghèo, người di cư, và nạn nhân bất công. Trong một bài giảng tại Chiclayo năm 2016, ngài nói: “Một giám mục phải là người chăn chiên, không phải tiểu vương ngồi trong cung điện.” Lời này, được trích dẫn bởi Catholic Herald, phản ánh phong cách lãnh đạo gắn bó với đoàn chiên.

Ngài ủng hộ các cải cách của Đức Phanxicô, đặc biệt về việc cho phép người ly hôn và tái hôn rước lễ trong một số trường hợp, nhưng giữ lập trường bảo thủ về các vấn đề như hôn nhân đồng giới, nhấn mạnh giáo huấn truyền thống của Giáo hội. Ngài cũng quan tâm sâu sắc đến biến đổi khí hậu, kêu gọi các quốc gia hành động cụ thể để bảo vệ “ngôi nhà chung,” như được ghi nhận trong một thông điệp gửi đến Liên Hợp Quốc năm 2023.

Việc chọn tông hiệu Lêô XIV cho thấy cam kết của ngài trong việc tiếp nối di sản của Đức Lêô XIII, đặc biệt trong việc giải quyết các thách thức xã hội như bất bình đẳng, lao động, và giáo dục. Theo America Magazine, ngài đã bày tỏ mong muốn triệu tập một Thượng Hội đồng về “Truyền thông và Sự thật” để đối phó với tin giả và thông tin sai lệch, một vấn đề mà ngài đã nhấn mạnh trong buổi gặp gỡ các nhà báo tại Đại Sảnh Phaolô VI ngày 12 tháng 5 năm 2025.

Phản Ứng Quốc Tế và Hy Vọng Toàn Cầu

Sự chọn lựa Đức Thánh Cha Lêô XIV đã nhận được sự chào đón nồng nhiệt trên toàn thế giới. Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump viết trên Truth Social: “Một niềm vinh dự lớn lao khi người Mỹ đầu tiên trở thành Giáo Hoàng!” Thủ tướng Đức Olaf Scholz, Tổng thống Peru Dina Boluarte, và Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez gửi điện mừng, bày tỏ hy vọng ngài sẽ thúc đẩy hòa bình và đối thoại liên tôn. Các lãnh đạo Anh giáo, Chính Thống giáo, và Tin Lành, bao gồm Tổng Giám mục Canterbury Justin Welby và Đức Thượng phụ Constantinople Bartholomew, hoan nghênh cam kết hiệp nhất của ngài.

Tại Gaza, linh mục Chính Thống giáo Youssef Asaad bày tỏ hy vọng Đức Thánh Cha sẽ tiếp tục sứ mạng hòa bình của Đức Phanxicô, theo Al Jazeera. Ở Việt Nam, Chủ tịch nước Lương Cường gửi điện mừng, nhấn mạnh vai trò của ngài trong việc dẫn dắt Giáo hội và thúc đẩy hòa hợp tôn giáo, theo báo Công an Nhân dân. Hội đồng Giám mục Việt Nam cũng tổ chức Thánh lễ tạ ơn tại Vương cung Thánh đường Đức Bà Sài Gòn để cầu nguyện cho triều đại của ngài.

Di Sản và Tương Lai: Ánh Sáng Đức Tin

Với kinh nghiệm mục vụ tại Peru, vai trò lãnh đạo Dòng Thánh Augustinô, và vị trí Tổng trưởng Bộ Giám mục, Đức Thánh Cha Lêô XIV được kỳ vọng sẽ là một mục tử “xây cầu nối,” hòa giải các phe phái trong Giáo hội và đối thoại với thế giới hiện đại. Ngài thông thạo tiếng Anh, Tây Ban Nha, Ý, Pháp, Bồ Đào Nha, và có thể đọc tiếng Latin và Đức, giúp ngài dễ dàng giao tiếp với các nền văn hóa khác nhau.

Hành trình từ một cậu bé giúp lễ ở Chicago đến vị Giáo Hoàng thứ 267 là một chứng tá sống động về sức mạnh của đức tin và sự đáp trả lời mời gọi của Thiên Chúa. Như ngài đã viết trong một lá thư mục vụ tại Chiclayo: “Trong Đức Kitô, chúng ta được mời gọi để trở nên một, bất kể khoảng cách hay khác biệt.” Đức Thánh Cha Lêô XIV hứa hẹn sẽ dẫn dắt Giáo hội với lòng thương xót, trí tuệ, và tinh thần hiệp thông, mang ánh sáng Tin Mừng đến mọi ngõ ngách của nhân loại.